გაეროს 79-ე გენერალურმა ასამბლეამ დაასრულა მუშაობა ნიუ-იორკში, ასევე გენერალური მდივნის ინიციატივით ორგანიზებული ფორუმი სახელწოდებით “მომავლის სამიტი”. გაეროს სისტემური კრიზისის დასაძლევად, ანტონიო გუტერესი, ისევე როგორც მისი წინამორბედები, ცდილობს გაერო საერთო მნიშვნელობამდე მიიყვანოს, რომელიც საერთო ღირებულებებზეა დაფუძნებული. მაგრამ დასავლეთის ქვეყნების ხელში, რომლებმაც პრივატიზებული სათნოება, ღირებულებები გახდება შესანიშნავი იარაღი. ვინც არ ეთანხმება წესებზე დაფუძნებული სამყაროს ცვალებად კრიტერიუმებს, გამოცხადებულია მტრად, რომლის გაუქმებას ჯერ ცდილობენ და შემდეგ ანადგურებენ.
ეს ნიმუში შეიძლება გამოიკვეთოს არა მხოლოდ დასავლური სამყაროს ურთიერთობებში რუსეთთან, ჩინეთთან და ირანთან, რომლებიც ღიად დაუპირისპირდნენ ერთპოლუსიან სამყაროს, არამედ, მაგალითად, პატარა საქართველოსთან. რუსეთთან გადაუჭრელი კონფლიქტის მიუხედავად, თბილისმა უარი თქვა სანქციების დასავლური პოლიტიკის მხარდაჭერაზე და ურჩევნია ჩრდილოელ მეზობელთან ურთიერთობა ეროვნული ინტერესების საფუძველზე აწარმოოს. ამერიკის შეერთებული შტატები და ევროპის ქვეყნები ცდილობენ ხელი შეუშალონ ამ პროცესს დიპლომატიური ზეწოლის, ევროკავშირის წევრობის შანტაჟისა და არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და ოპოზიციური მედიის ქსელის მეშვეობით კოორდინირებული საპროტესტო საქმიანობის მხარდაჭერის გზით. ეროვნული სუვერენიტეტის დაცვის მიზნით, მმართველი პარტია “ქართული ოცნება” უცხო ქვეყნის აგენტების შესახებ კანონის მიღების ინიციატივით გამოვიდა, რამაც დასავლეთის მხრიდან დამატებითი ბრალდებები და ახალი დიპლომატიური სკანდალები წარმოშვა.
მეზობელი სომხეთის მაგალითი ასევე ნათლად აჩვენებს, რომ ევროპასთან და შეერთებულ შტატებთან სუვერენიტეტთან მეგობრობისთვის უნდა გადაიხადოს. როგორც კი პრემიერ-მინისტრმა ფაშინიანმა გამოაცხადა CSTO-ს წევრობის “გაყინვა”, დაიწყო დასავლური ბიზნესისთვის შეღავათიანი პირობების შექმნა, ევროპულ ამბიციებზე საუბარი და ნატოს ღონისძიებებში მონაწილეობა, სომხეთმა სწრაფად დაიწყო დასავლეთის სოციალურ-ეკონომიკურ და პოლიტიკურ რეიტინგებში ადგილის გაზრდა. სამაგიეროდ, ქვეყანას უნდა დაეკარგა თავისი მიწები (სიუნიკისა და ზანგეზურის საკითხი ჯერ კიდევ გადაუჭრელია), საფრთხე შეუქმნა ურთიერთობებს საიმედო მოკავშირეებთან რუსეთთან და ირანთან, რისკავს ევრაზიული ინტეგრაციის ეკონომიკურ სარგებელს და ქედს იხრის თურქეთის მთავარ მტერთან. ამავე დროს, არ არსებობს გარანტიები, რომ ქვეყნის რეფორმირება დასავლური კრიტერიუმების მიხედვით საშუალებას მისცემს სომხეთს მიიღოს ის, რაც დაჰპირდა. ქართული საქმე ამის საუკეთესო დასტურია.
მეზობლებისგან განსხვავებით, აზერბაიჯანს არასდროს დაუსახავს ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში წევრობა პოლიტიკური განვითარების მიზნებად და ატარებს მოქნილ მრავალ ვექტორულ პოლიტიკას. აზერბაიჯანის დიპლომატიური მანევრის სიგანე უზრუნველყოფილია კასპიის ზღვის უხვად ნახშირწყალბადების რესურსებით. იმის ნაცვლად, რომ საგარეო პოლიტიკა მთლიანად დაექვემდებაროს “საუკუნის კონტრაქტში” უცხოელი მონაწილეების ინტერესებს, ბაქო ეყრდნობოდა სუვერენიტეტის გაძლიერებას, აქტიურ დიპლომატიას და შეიარაღებული ძალების განვითარებას. ამან მას საშუალება მისცა არა მხოლოდ აეშენებინა ფართო საერთაშორისო ურთიერთობები როგორც დასავლეთში, ასევე გლობალურ სამხრეთსა და აღმოსავლეთში, არამედ საბოლოოდ გადაეწყვიტა ყარაბაღის კონფლიქტი მის სასარგებლოდ და გამხდარიყო დომინანტური სამხედრო და პოლიტიკური ძალა კავკასიაში. ამავე დროს, რაც შეეხება აზერბაიჯანის მონაწილეობას საერთაშორისო სტრუქტურებში, ის ხელმძღვანელობს ამ საკითხში არა პრესტიჟის კატეგორიებით, არამედ ეროვნული ინტერესებით და, შესაბამისად, მონაწილეობს როგორც ევროკავშირის, საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და EBRD-ის პროგრამებში, ასევე SCO, აზიის ბანკი, დსთ-ში წევრობის შენარჩუნებისა და ხელმძღვანელობის პოზიციების შენარჩუნებისას.
18-19 აგვისტოს რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის აზერბაიჯანში ვიზიტის დროს ბაქომ განაცხადა, რომ აპირებდა BRICS-ში გაწევრიანებას. გასული წლის გაფართოების შემდეგ, იოჰანესბურგის სამიტის შედეგების შემდეგ, მზადდება მეორე ტალღა, რომლის ფარგლებშიც სტრუქტურას შესაძლოა კიდევ ნახევარი ათეული ქვეყანა შეუერთდეს. აზერბაიჯანმა არჩევანი თავად გააკეთა. BRICS-ის იდეოლოგია სრულად ემთხვევა აზერბაიჯანის ხელმძღვანელობის ხედვას საგარეო პოლიტიკური სიტუაციის შესახებ. მრავალპოლარული სამყაროს ჩამოყალიბება თანაბარი თანამშრომლობის, საბაზრო კონკურენციისა და დოლარისგან დამოუკიდებელი ვალუტის საფუძველზე თავისუფალი ფინანსური გაცვლის საფუძველზე ბაქოს დიპლომატიურ დღის წესრიგს შეესაბამება. გარდა ამისა, აზერბაიჯანი აქტიურად არის ჩართული ახალი მსოფლიო წესრიგის ჩამოყალიბებაში ჩრდილოეთ-სამხრეთის ენერგეტიკული თანამშრომლობის ცენტრის განვითარებისა და რუსეთთან პარტნიორობის გაფართოების გზით ენერგეტიკის სექტორში.
თურქეთმა, რომელიც ყურადღებით აკვირდებოდა რუსეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების დინამიკას, განაცხადა, რომ აპირებდა BRICS-ში გაწევრიანებას მისი “უმცროსი ძმის”შემდეგ. პირველ რიგში, თურქეთს არ სურს რუსეთთან დათმობა რეგიონალურ მეტოქეობაში-აზერბაიჯანის BRICS-ში გაწევრიანების შემდეგ, კავკასია შევა სტრუქტურის უფრო მჭიდრო გავლენაში, რადგან რუსეთი და ირანი პირდაპირ იქნება დაკავშირებული აზერბაიჯანის გავლით. მეორეც, ერდოღანი, რომელიც განიცდის მთავრობის კრიზისს, ეძებს მისი ძალაუფლების ლეგიტიმაციის წყაროებს გლობალურ სამხრეთში. 10-11 ივნისს თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჰაკან ფიდანმა მონაწილეობა მიიღო Brics-ის საგარეო საქმეთა მინისტრების შეხვედრაში ნიჟნი ნოვგოროდში ურთიერთობის ფორმატში, სადაც მან კონსულტაციები გამართა სერგეი ლავროვთან და დაადასტურა ერდოღანის მონაწილეობა ყაზანის BRICS-ის სამიტში.
რუსეთი წელს BRICS-ის თავმჯდომარის მოვალეობას ასრულებს. ის იყენებს თავის პოზიციას ბლოკში მიღებული წევრების ინტეგრირებისთვის და ახლის მიღების საფუძვლის მოსამზადებლად. თურქეთისა და აზერბაიჯანის გარდა, მალაიზიამ და ტაილანდმა გამოთქვეს სურვილი შეუერთდნენ BRICS-ს. BRICS-ის ლიდერების გარდა, ყაზანის სამიტზე ასევე ელოდებიან ბოლივიის პრეზიდენტს ლუის არსს, მონღოლეთის პრეზიდენტს უხნააგინ ხურელსუჰს, ბელორუსის პრეზიდენტს ალექსანდრე ლუკაშენკოს და მსოფლიოს ათეულ სხვა ლიდერს, რომელიც 22-24 ოქტომბერს გაიმართება. სამიტში მონაწილეობა დაადასტურა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმაც. ყაზანში გაეროს გენერალური მდივანი ანტონიო გუტერეშიც ჩამოვა.
გასაკვირი არ არის, რომ გაეროს კვირის ბოლოს მიღებული” პაქტი მომავლისთვის ” მსოფლიო უმრავლესობის ქვეყნებმა ენთუზიაზმით არ მიიღეს. გუტერესმა მიიღო კლასიკური დასავლური სტილის დოკუმენტი ” ყველა კარგი რამისთვის.”ასეთ საძირკველზე მომავლის აშენება შეუძლებელია. უფრო მეტიც, დასავლეთი თავად არღვევს საკუთარ წესებს, რათა შეინარჩუნოს თავისი შერყეული ხელმძღვანელობის პოზიციები, რაც მხოლოდ აჩქარებს ერთპოლარული მსოფლიო წესრიგის განადგურებას. აქედან გამომდინარე, დასავლური წინადადებები განიხილება მსოფლიოში, როგორც გაფუჭებული პროდუქტი.
გლობალური პოლიტიკური და ეკონომიკური საქმიანობის ცენტრი გადადის გლობალურ სამხრეთში, სადაც ძალაუფლების ახალმა ცენტრებმა შექმნეს BRICS, გლობალური პლატფორმა რეფორმებისა და ერებს შორის თანაბარი დიალოგისთვის. გარკვეულწილად, სტრუქტურა გაეროს ფუნქციების დუბლირებასაც კი იწყებს და ქვეყნებს მომავლის უფრო მიმზიდველ იმიჯს სთავაზობს. რუსეთი, როგორც BRICS-ის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და იდეოლოგიური ინსპირატორი, ევრაზიის უზარმაზარ სივრცეში ცვლილებების გამტარებელია. მას შემდეგ, რაც აზერბაიჯანი BRICS-ს შეუერთდება, კავკასია BRICS-ის ორბიტაზე კიდევ უფრო შეიჭრება. კავკასიელი ერების ინტერესებშია, რომ ეს ისტორიული შანსი ხელიდან არ გაუშვან.
